18 września 2024 r. mija 85. rocznica śmierci Ludwika Bernackiego (1882-1939), wybitnego uczonego, historyka literatury i teatru, bibliotekarza, bibliofila, znawcy starej książki, dyrektora Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Urodził się w Jaworowie (lwowskie) w rodzinie urzędniczej. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Studia zakończył w 1905 r. doktoratem z zakresu filozofii.
Karierę zawodową rozpoczął w 1906 r. w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, którego dyrektorem został w 1918 r. Oprócz pracy w Ossolineum, do którego należała Biblioteka i Wydawnictwo, poświęcał się pracy naukowej. Prowadził badania najwcześniejszych zabytków pisanych i drukowanych staropolszczyzny oraz badania dotyczące polskiego Oświecenia, zwłaszcza teatru tego okresu. Zajmował się pracami redakcyjnymi i edytorskimi czasopism, głównie „Pamiętnika Literackiego”, „Książki”, „Exlibrisu”, „Roczników Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” oraz wydawnictwa Lwowskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich. Z jego inicjatywy Wydawnictwo Ossolineum wydało Biblię Szarospatacką oraz Psałterz Floriański.
W czasie I wojny światowej przebywał w Wiedniu, gdzie kierował akcją gromadzenia dla Ossolineum prasy i druków okolicznościowych dokumentujących losy wojny.
W 1918 r. opracował i złożył władzom państwowym memoriał w sprawie utworzenia Biblioteki Narodowej w Warszawie. Uczestniczył w reorganizacji Biblioteki Kórnickiej i w akcjach rewindykacyjnych (po traktacie ryskim) zbiorów polskich na terenie ZSRR.
Działał w licznych organizacjach i stowarzyszeniach. Był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Towarzystwa Naukowego Lwowskiego oraz członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Umiejętności. Organizował lwowski oddział Związku Bibliotekarzy Polskich, na którego czele stał w latach 1925-1929.
Był autorem wielu publikacji, w tym studium monograficznego Pierwsza książka polska. Studium bibliograficzne (Lwów 1918), krytycznego wydania satyr i listów Ignacego Krasickiego (1908), zestawienia źródeł komedii Franciszka Zabłockiego, publikacji kluczowych materiałów do dziejów teatru polskiego Oświecenia Teatr, dramat i muzyka za Stanisława Augusta (1925).
M.S.-C.
Zob. też:
Kiernicki Edward: Wspomnienia o Ludwiku Bernackim, ostatnim dyrektorze lwowskiego Ossolineum. W: Ossolineum. Księga pamiątkowa. Wrocław 1967, s. 31-37
Korzon Krystyna: 32 lata życia poświęcone Ossolineum – Ludwik Bernacki. W: Portrety bibliotekarzy polskich. Wrocław : Ossolineum, 1980, s. 12-24
Krzyżanowski Julian: Ludwik Bernacki. „Pamiętnik Literacki” 1962, z. 3, s. 95-97.
Łempicki Stanisław: Wspomnienia ossolińskie. Wrocław 1948, s. 74-79
Olszewicz Wacław: Ludwik Bernacki. „Roczniki Biblioteczne” 1963, z. 1/2, s.177-189